ویژگی های معلم خوب
به طور کلی، برای معلمان، دو نقش یا دو وظیفه منظور گردیده است. نخستین وظیفه آنان، مسئولیتی است که در برابر فرهنگ جامعه خود بر عهده گرفته‌اند و دیگر، وظیفه‌ای که در قبال شاگردان پذیرفته‌اند. این دو وظیفه اغلب همزمان با یکدیگر انجام می‌گیرد.
ویژگی‌های معلم از نظر جان دیویی
جان دیویی، از فلاسفه تعلیم و تربیت در قرن اخیر، که معتقد است معلم خوب باید دارای ویژگی‌های زیر باشد:
معلم خوب، باید به تفاوت‌های فردی شاگردان خود، آگاهی داشته باشد.
معلم خوب، باید قدرت هدایت کلاس به سوی هدف‌های مشخص شده را داشته باشد.
معلم خوب، باید احساسات سلطه‌جویانه خود را کنترل کند.
ویژگی‌های معلم خوب
هرچند یک معلم خوب و موفق در موقعیت‌ها و محیط‌های مختلف، متفاوت است، با این حال، معلمان خوب به طور کلی، خصوصیات مشترکی دارند از قبیل:
علاقه به تدریس: به این معنی که معلم باید به خود تدریس و موضوع مورد تدریس، علاقه داشته باشد.
ثبات عاطفی و روانی: معلم به عنوان یک رهبر و الگوی رفتاری باید در افکار و اعمالش ثبات داشته باشد و تحت تأثیر عواطف و هیجاناتش تصمیم‌گیری نکند، به‌طوری که دانش‌آموزان بتوانند به او اعتقاد و اطمینان داشته باشند.
ادامه به تحصیل: معلم کسی است که همیشه احساس نیاز به یادگیری و فراگیری مطالب تازه داشته باشد و مطالعات خود را پس از کسب مدرک تحصیلی متوقف نکند.
حس مهربانی و همدردی با دانش‌آموزان: معلم باید رفتارش به گونه‌ای باشد که دانش‌آموزان بتوانند، آزادانه ناراحتی‌ها و مشکلات خود را با او در میان بگذارند و مطمئن باشند به خاطر اشتباهات مرتکب‌شده، مورد انتقاد او واقع نخواهند شد.
روحیه همکاری: یک معلم خوب همیشه آماده همکاری با دیگر معلمان است، خصوصا اگر احساس کند که وجودش در این همکاری مؤثر و لازم است.
صبر و بردباری: یکی از خصوصیاتی که واقعا یک معلم خوب باید از آن برخوردار باشد، بردباری است. زیرا اصولا معلم با کودکان و نوجوانان سروکار دارد و این افراد به خاطر کمی سن و تجربه، گاهی رفتارهایی از خود بروز می‌دهند که اگر معلم بردباری کافی نداشته باشد، موجب ناراحتی خواهد شد.
رعایت انصاف در ارزشیابی‌ها: دانش‌آموزان به اظهار نظر معلم در مورد خود، خیلی اهمیت می‌دهند و چنانچه ارزشیابی معلم منصفانه نباشد، موجب کینه و دشمنی و در نتیجه دوری گزیدن برخی از دانش‌آموزان از معلم می‌گردد، که این حالات عاطفی، ثمرات بدی در پی خواهد داشت.
آشنایی با اصول روان‌شناسی: معلم باید علاوه بر داشتن تخصص در زمینه‌ای خاص که تدریس می‌نماید، با اصول کلی روان‌شناسی نیز باید آشنایی داشته باشد. چنانچه معلم با قوانین رشد، یادگیری، خصوصیات سنی گروه‌های مختلف و ... آشنا باشد، خیلی از مسائل و مشکلات را می‌تواند به آسانی توجیه کرده و راه حل آنها را بیابد.
قدرت بیان: خوش‌صحبتی و قدرت بیان، یکی از عواملی است که در ایجاد رابطه با افراد، فوق‌العاده مؤثر است و معلم باید حتما از این نیرو برخوردار باشد. بسیاری از افراد، باسواد و مطلع هستند ولی در اظهار مطالب و تفهیم آن به دیگران، ناتوانند.
: یک معلم خوب کسی است که مرتب از فعالیت‌های آموزشی که انجام می‌دهد، ارزشیابی به عمل آورد. یعنی با توجه به هدف‌های آموزشی و رفتاری که در آغاز شروع هر کلاس در نظر دارد، باید ببیند تا چه حد به این هدف‌ها دست یافته و تا چه حد توانسته در دل دانش‌آموزان نفوذ کند و مورد تأیید آنها واقع شود.
آراستگی ظاهر: معلمی که در روز، چندین ساعت در برابر دانش‌آموزان کلاس ظاهر می‌شود، باید از نظر ظاهر کاملا آراسته، پاکیزه و منظم باشد.
ویژگی‌های معلم در مورد پیشرفت تحصیلی دانش‌آموزان
در زمینه اثربخشی فعالیت معلم، پژوهش‌هایی صورت گرفته است که براساس این پژوهش‌ها، ویژگی‌های زیر را فهرست کرده‌اند:
· استفاده متنوع از مطالب و روش‌های تدریس
· آموزش همراه با شور و شوق
· رفتار آموزشی مطابق با وظیفه و کار آموزشی
· پرهیز از عیب‌جویی و انتقادات تند و خشن
· استفاده بیشتر از سبک تدریس غیرمستقیم
· تأکید بیشتر بر محتوای آموزشی.
بنابر آنچه گفته شد، می‌توان نتیجه گرفت یک معلم خوب:
· رابطه‌اش با دانش‌آموزان مثبت است.
· به احساسات دانش‌آموزان توجه می‌کند.
· نظم و کنترل کلاس را در اختیار دارد.
· محیط مطلوبی برای یادگیری پدید می‌آورد.
· از کار با دانش‌آموزان لذت می‌برد.
· دانش‌آموزان را به فعالیت‌های یادگیری می‌کشاند.
· خلاق و نوآور است.
· به آموزش مهارت خواندن تأکید دارد.
· دانش‌آموزان را به داشتن تصویر خوبی از خود هدایت می‌کند.
· به‌طور جدی در فعالیت‌های رشد حرفه‌ای خود شرکت می‌کند.
· انعطاف‌پذیر است و به موضوع درسی تسلط کافی دارد.
· ثابت‌قدم است و عادلانه رفتار می‌کند.
